İmam Ahmed b. Hanbel'in Kadere Dair Görüşleri

[ebu_hureyre]

1. İbnu'l-Cevzi "Menakib" inde Ahmed b. Hanbel'in Müsedded'e yazdığı mektubu zikretmektedir. O mektubta şu ifadeler de yer almaktadır:

"Hayrıyla şerriyle, acısıyla tatlısıyla kaderin Allah'tan geldiğine iman ederiz." (Menakibu'l-İmam Ahmed, s. 169-172, Daru'l-Âfâki'l-Cedide baskısı)

2. el-Hallâl, Ebu Bekir el-Mervezi'den şöyle dediğini nakletmektedir:

"Ebu Abdullah'a sorulan bir soru üzerine hayır ve şer kullar hakkında takdir edilmiştir, dedi.

Ona, Allah hayrı ve şerri yaratır (mı), diye soruldu.

O: Evet, hem de onu Allah takdir etmiştir, diye cevap verdi." (el-Hallâl, es-Sünne, vr. 85)

3. İmam Ahmed'in es-Sunne adlı kitabında şu sözleri yer almaktadır:

"Hayrıyla şerriyle, azıyla çoğuyla, açıkta olanı ile görülmeyeni ile acısıyla tatlısıyla, sevileni sevilmeyeni ile güzeli ile çirkini ile başıyla sonuyla kader Allah'tandır. O kulları hakkında böylece hüküm vermiş ve böylece takdir etmiştir. Onlardan hiçbir kimse Allah'ın dilemesini geride bırakamaz. Hiçbir kimse onun kaza ve hükmünü aşıp ileriye gidemez." (es-Sünne, s. 68)

4. el-Hallâl, Muhammed b. Ebi Harun'dan, o Ebu'l-Haris'den şöyle dediğini rivayet etmektedir:

"Ebu Abdullah'ı şöyle derken dinledim:

Aziz ve celil olan Allah itaati ve masiyetleri takdir buyurduğu gibi hayrı ve şerri de takdir buyurmuştur. Bahtiyar olarak yazılmış bir kimse bahtiyardır, bedbaht olarak yazılmış bir kimse de bedbahttır." (el-Hallâl, es-Sünne, vr. 85)

5. Abdullah b. Ahmed dedi ki:

Ali b. Cehm'in kendisine kader(iyyenin) görüşünü kabul eden kimse kâfir olur mu? diye sorduğu soruya babamın şu cevabı verdiğini gördüm:

"Eğer (Allah'ın) ilmi(ni) inkar eder ve: Allah alim değildi, sonra bir ilim halketti de böylece bilmiş oldu deyip, Allah'ın (ezeli) ilmini inkar ederse o kâfir olur." (Abdullah b. Ahmed, es-Sünne, s. 119)

6. Abdullah b. Ahmed dedi ki:

"Bir başka sefer babama kaderiyye mensubu kimsenin arkasında namaz kılmaya dair soru sordum. Şöyle dedi:

Eğer bu hususta (başkalarıyla) tartışıyor ve başkalarını da ona (görüşünü kabul etmeye) davet ediyorsa arkasında namaz kılma." (es-Sünne, I, 384)