İmam Malik'in Kadere Dair Görüşleri

[ebu_hureyre]

1. Ebu Nuaym, İbn Vehb'den75 dedi ki:

"Malik'i bir adama şunları söylerken dinledim:

Sen dün bana kader hakkında sormuştun (öyle mi)? Adam: Evet deyince Malik şunları söyledi:

Yüce Allah şöyle buyurmaktadır:

"Eğer biz dileseydik her nefse elbette hidayetini verirdik. Fakat benden sadır olan: "Cehennemi bütünü ile cinlerden ve insanlardan elbette dolduracağım" sözü hak olmuştur." (Secde, 32/13)

O halde Yüce Allah'ın dediğinin gerçekleşmesi kaçınılmaz bir şeydir." (Hilye, VI, 326)

(İbn Vehb; Abdullah b. Vehb el-Kuraşî'dir. Kureyş'in azadlısı ve Mısırlıdır. İbn Hacer onun hakkında şunları söylemiştir: "Fakih, sika, Hafız ve Abid birisi idi. 197 h. yılında vefat etmiştir." (Takribu't-Tehzib, I, 460)

2. Kadı lyad dedi ki:

İmam Malik'e kaderiye kimlerdir diye soruldu. O: "(Allah) masiyetleri yaratmamıştır diyen kimselerdir" diye cevap verdi.

Yine ona kaderiyenin kimler olduğuna dair soru soruldu şöyle dedi:

Onlar: "İstitaat (amele güç yetirebilmek) kendilerine verilmiştir. Dilerlerse itaat ederler, dilerlerse isyan ederler diyen kimselerdir." (Tertibu'l-Medarik, II, 48; Ayrıca bk. Şerhu Usuli itikadi Ehli's-Sünneti ve'l-Cemaa, II, 701)

3. İbn Ebi Asım, Said b. Abdu'l-Cebbar'dan şöyle dediğini rivayet etmektedir:

Malik b. Enes'i şöyle derken dinledim:

"Onlar hakkındaki görüşüme göre onlardan tevbe etmeleri istenmelidir. Tevbe ederlerse mesele yok, aksi takdirde öldürülürler. -Kastettiği kimseler kaderiyeye mensub olanlardır.-" (İbn Ebi Asım, es-Sunne, I, 87-88; Aynı şekilde Ebu Nuaym, Hilye, VI, 326)

4. İbn Abdi'l-Berr dedi ki:

Malik dedi ki: "Ben kadercilere mensub kimi gördümse mutlaka bayağı, gelişigüzel hareket eden ve hafifliği olan bir kimseydi." (el-İntika, s. 34)

5. İbn Ebi Asım'ın rivayetine göre Mervan b. Muhammed et-Tatarî şöyle demiştir:

"Malik b. Enes'e kaderiyeye mensub bir kimseye kız vermeye dair soru soruldu. Bunun üzerine:

"Mü'min bir köle elbette müşrik bir erkekten daha hayırlıdır." (Bakara, 2/221) ayetini okudu." (İbn Ebi Asım, es-Sünne, I, 88; Hilye, VI, 326)

6. Kadı lyad dedi ki:

Malik dedi ki:

"(Bid'at görüşüne) davet edip propagandasını yapan kaderiyye mensubu kimsenin de haricînin de, rafızînin de şahitliği caiz değildir." (Tertibu'l-Medarik, II, 47 )

7. Kadı lyad dedi ki:

"Malik'e Kaderiye mensubu kimseler ile konuşmayı keselim mi? diye soru soruldu şöyle dedi:

"Eğer gitmekte olduğu yolu bilen birisi ise evet."

Bir başka rivayette şöyle cevap vermiştir:

"Onların arkasında namaz kılınmaz. Onların naklettikleri hadis kabul edilmez. Herhangi bir sınır karakolunda onlara yetişecek olursanız onları oradan çıkartınız." (Tertibu'l-Medarik, II, 47)